HİNDİSTAN/ PUSHKAR DEVE PANAYIRI

İçlerine çiçek ve yağ lambaları yerleştirilmiş küçük yaprak kayıklar, kutsal gölün üzerine bırakılır. Sudaki titrek yansımalarıyla, adeta binlerce yıldız gibi göz kamaştırıcıdırlar…

Hindistan’ın kuzeybatısındaki iddiasız kasaba Pushkar’ın en romantik ve etkileyici görüntülerinden birine bir dolunay gecesinde şahit olursunuz. Pushkar, o gece kutsallığını bir kez daha kanıtlar.

Hindistan’ın kuzeybatısındaki Rajasthan, saray, kale ve tapınaklarıyla ünlü bir bölge. Doğusundaki 14 bin nüfuslu Pushkar ise, Delhi- Pushkar- Jaipur- Agra- Delhi altın üçgeninin içinde yer alan, geleneksel yaşamın süregeldiği, uyuşuk bir kasaba. Ancak burası yılda bir kez, bir başka özelliğiyle akıllara düşer; Pushkar Deve Panayırı.

Hindistan’ın dört bir yanından köylüler deve, at, fil, sığır gibi hayvanlarını pazarlamak için dünyanın bu en ünlü büyükbaş hayvan panayırında toplanır. Panayırın yer aldığı alan, Hindistan’ın en çılgın karakterlerine, oyunlarına, sirklerine sahne olur. Hindistan’da her festival ya da kutlamanın ardında derin bir felsefe ve inanış vardır. Pushkar Panayırı da öyledir.

Pushkar, dindar Hindular’ın, hayatlarında en ez bir kez ziyaret etmeyi arzu ettiği bir hac merkezidir. Tapınaklar kenti olarak da bilinen Pushkar’da 500 tapınak ve 52 yıkanma ‘ghat’ı (merdiven) var. Çölün kenarına kurulu kasabada bulunan ve tepelerle çevrili yarım daire şeklindeki kutsal gölün etrafındaki yıkanma ‘ghat’ları (merdiven), panayır sırasında hacıların akınına uğrar. Bir taraftan develer alınıp satılırken bir taraftan da kutsal gölün kıyısında ibadet sürer. Hindu hacılar kutsal göle batıp çıkarak günahlardan arınır ve dünyadaki tek Brahma tapınağına saygı gösterirler. Her ‘ghat’ı çevreleyen suya ayrı bir anlam yüklenir. Naga Kund doğurganlık, Roop Tirth güzellik ve cazibe verir, Kapil Vyapi Kund cüzzamı iyileştirir, Mrikand Muni’ye batıp çıkmak bilgelik getirir. Hindu hacılar kutsal göle batıp çıkarak günahlardan arınır ve Brahma’ya saygı gösterirler. Rajasthan’ın çöllerinde yol alan uzun deve kervanları buraya gelmek için zahmetli bir yolculuğu göze alır. Yılın büyük bölümünde boş ve kasvetli olan Marusthali Çölü, bu festival sırasında hiç alışık olmadığı bir insan seline ve renk cümbüşüne sahne olur. Bu panayır, Hintliler için, yoksunluğu ve çöl koşullarıyla mücadeleyi bir süreliğine unutmak anlamına gelir.

Bir hafta süren bu panayırda iyi ticaret yapma umutları yüksektir. Develer, inekler ve koyunlarla birlikte kadınlar ve çocuklar da gelir. İlk beş gün develer, atlar, inekler, keçiler ve koyunlar satılır. Hayvan pazarlıklarını seyretmek başlı başına bir deneyimdir, bazen hiç bitmeyecekmiş gibi uzar, bazense göz açıp kapayana kadar el sıkışılır. Deve alım satımı sakinleşince panayır sakinleri kendilerini eğlenceye verir. Pushkar’daki deve yarışı geleneği, Arap Yarımadası olduğu kadar Ortadoğu’nun çöl kültürüne de dayanıyor. Develer ulaşımın yanısıra eğlence için de kullanılıyor. Pushkar Panayırı bir taraftan Rajasthan kültürünü yansıtırken bir taraftan da develerin çöl insanının hayatındaki öneminin altını çizer. Deve yarışında develer adeta kendilerini deve kuşu sanır. Müzik durunca uzun boyunlarını iki sırığın arasından geçirmeleri gerekir. Deve sahipleri develerini burunlarındaki halkaya bağladıkları ipek bir iple yönlendirir. Deve güzellik yarışmasında ise müzik eşliğinde, süslü develer alay halinde jürinin önünden geçerler. Devenin yürüyüşü, süslemeleri, sahibinin lafını ne derecede dinlediği, marifetleri hepsi şansında etkilidir. Herkesi kahkahaya boğan bir başka yarışma ise, devenin ne kadar yük taşıyabileceğinin test edildiği ‘Laadoo oonth’tur. Adam üzerine adam, deveye tırmanır. Deve ayağa kalkarken de bu insan kulesinin yıkılması son derece gülünçtür. Ayrıca kriket maçı, futbol maçı, öküz süsleme, at dansı ve deve dansı yarışmaları, eşarp bağlama yarışması, süt sağma yarışması, hint gelini yarışması gibi aktiviteler de panayırın eğlencesine eğlence katar.

Panayır kalabalığı, hacılar ya da deve ve hayvan tacirleriyle sınırlı değildir. Panayır, çölün tekdüzeliğinde, adeta renklerin isyanıdır. Tepeden tırnağa takılarla süslü, yalınayak dimdik yürüyen kadınların parlak sarileri, erkeklerin renkli türbanları panayırın estetiğine estetik katar. Dönmedolaplarda renkli sarileri içinde kadınlar kıkırdar, tezgahların önü meraklı alışverişçilerle dolar, şairler ve ozanlar etraflarını saranlara kahramanlık hikayeleri anlatır, çadır sinemalarda filmler gösterilir, karanlık inince akşam yemekleri hazırlanır, kamp ateşleri çölde yıldızlar gibi parlar. Sokak satıcıları, müzisyenler, deve, at ve eşek yarışı bahisçileri, oyuncular, akrobatlar, komedyenler, dansçılar, dövmeciler ve turistlerle adeta bir karnavalın ortasında bulursunuz kendinizi. Evlilik için arabuluculuk yapanlar ya da Hindistan’ın kutsal kişileri ‘sadhu’lar da buradadır. Hindistan’da kast, ırk, din, ekonomik durum ve eğitime göre evlenmek gerektiğine inanılır. Bunun için gazete ilanları verildiği gibi istenilen türde bir izdivacı ayarlayacağına güvenilen kişiler de vardır. Dünyevi sahiplenmeleri bir kenara bırakan sadhu’ların ise tanrıların yeryüzündeki temsilcileri olduğuna inanılır. Onlara saygı duyan ve Pushkar’a hacca gelenler, dini ritüellerinin bir parçası olarak, aydınlanma yolundaki sadhu’lara yiyecek ve yorgan verir.

Panayırın en can alıcı noktası, Kartik Purnima yani ritüellerle adak adandığı gündür. Bu aynı zamanda festivalin kapanışıdır da. Ghat’larda yıkanma şafak vakti başlar. İğne atsanız yere düşmez. Pushkar Gölü’nün mistik suları günahları alır götürür. Yıkanma ritüelinin ardından inançlılar Brahma’ya tapınmak için uzun kuyruklar oluştururlar. Pushkar’ın en romantik ve etkileyici görüntülerinden biri dolunay gecesinde karşınıza çıkar. Ertesi gün, uzun kervanlar yeni develerini yeni evlerine götürmek üzere dönüşe geçerler. Bir sonraki Pushkar’da hiçbir deve sahibinin kim olacağını bilemez.

NE ZAMAN? Festival, her yıl, ekim ve kasım aylarına denk gelen, Hindu ayı Kartika’da, yani dolunay zamanı yapılır.

EFSANE: Pushkar, “çiçek tarafından yaratılan göl” anlamına gelir. Efsaneye göre, Yaratıcı Tanrı Brahma kutsal kurban töreni için yer ararken lotus çiçeğini elinden düşürür ve burada bir göl oluşur.

FOTOĞRAF MOLASI: Savitri Tapınağı’ndan gölün panoramik görüntüsü ile civardaki kumullar ve bir saatlik bir yürüyüşle tepesine çıkılan Rangji Tapınağı’ndan gündoğumunda gölün manzarası görmeye değer.

KAÇIRMAYIN: Pushkar’da deve pazarı ve diğer kaydadeğer aktiviteler, birinci günden itibaren başlayıp ilk üç gün boyunca devam ettiğinden, festivali en canlı haliyle yakalayabilmek için Pushkar’a erken varmak çok önemli. Son günler, dinsel açıdan önemli olduğundan festival oldukça kalabalıklaşır.

AKTİVİTE: Büyük Hint Çölü’nde bir deve safariye katılın. Ortaçağ kasabalarından, pitoresk mezralardan geçip uzak köylerdeki yaşamlara tanık olun. Yeryüzünün en eski oluşumlarından Aravalli Sıradağları’nın kumulları, tepeleri, günbatımları ve gündoğumlarıyla birlikte, develerin ritminde, Thar Çölü’nün altın kumlarında yol alın. Çölde kamp kurar, Rajasthan yemekleri yer, çöl insanına daha yakınlaşırsınız. http://www.pushkarcamelsafari.com

AKTİVİTE: Sabah erken ya da akşamüstü Pushkar üzerinde balonla uçun. Pushkar Gölü’nün üzerinde, kalabalığın içindeyken farkına varmadığınız bir manzara yakalarsınız. Dönmedolapların, deve kervanlarının, benzersiz bir renk mozaiğinin, Thar Çölü’nün kumullarının, turistlerin konakladığı lüks kamp yerlerinin üzerinden uçarsınız. Hiç ucuz değil. www.skywaltz.com

DANIŞMA NOKTASI: Rajasthan bölgesinde düzenlenen turlara katılmak ve festivalle ilgili yardım almak için bu acenteye başvurabilirsiniz.  http://www.rajasthan-tour-operator.com

KAÇININ: Ghat’larda halkın arasına karışabilmek için ayakkabıları çıkartmak, sigara içmemek ve fotoğraf çekmemek gerekiyor. Hacca gelenler, turistlerin tavırlarından rahatsız olabiliyorlar.

OTANTİK VE BÜYÜLEYİCİ BİR LABİRENT KENT: FEZ