Vegan, Vejeteryan, Etçi; Doğru Beslenme Hangisi?

Uzmanlar moda halinde uygulanan beslenme biçimleriyle sağlığımızın tehlikeye gireceği konusunda uyarıyor.   

Doğru beslenme, sağlığımızın temelini oluşturuyor. Bu önemine rağmen, beslenmemize gerekli önemi vermiyor; çoğu zaman yanlış bilgilerle sağlığımızı tehlikeye atabiliyoruz. Özellikle de son yıllarda sosyal medyada yayılan beslenme biçimlerini eksik uygulayarak bu tehlikelere kapı aralıyoruz.

Son yıllarda yayılan beslenme biçimlerinin başında; veganlık geliyor. Lokman Hekim Hastanesi’nden Diyetisyen Gamze Zorlu, veganlık ve doğru beslenme ile ilgili önemli uyarılarda bulunuyor. Veganlığın, vejetaryenliğin bir çeşidi olduğunu belirten Zorlu, “Veganlık ya da veganizm, çeşitli nedenlerle hayvan kökenli gıdaları ve diğer hayvansal ürünleri kullanmayı reddetmektir. Vejetaryenlikte yumurta ve süt tüketimine izin verildiği halde veganlık hiç bir hayvansal besine beslenmesinde yer vermez. Bununla birlikte tamamen ya da kısmen hayvan kullanımı yoluyla elde edilen kıyafet ve diğer tüm yan ürünleri kullanmayı da reddederler (deri ve ipek gibi). Veganlar et, balık, kümes hayvanı, yumurta, bal, hayvansal süt ve türevlerini tüketmez, tamamen bitkisel ürünlerle beslenir.” diyor.

Daha az hastalığa yakalanıyorlar

Vegan beslenmenin sebzeler, baklagiller, mercimekler, meyveler, tahıllar, kuruyemişler ve mantarları içerdiğine işaret eden Zorlu, bunun sağlık açısından olumlu ve olumsuz yönleri olacağına işaret ederek, şu bilgileri veriyor: “Bazı araştırmalara göre vegan/vejetaryen bireylerin kan kolesterol düzeylerinin daha düşük düzeyde olduğu, kalp-damar hastalıkları, obezite, diabetes mellitus, arterioskleroz ve hipertansiyon gibi hastalıklarının daha az görüldüğü saptanmıştır. Ayrıca vegan/vejetaryenlerin kuru baklagiller, ceviz, fındık, meyve, sebze ve tahıllı daha çok tükettikleri için kansere yakalanma olasılıkları da az olduğu söylenmektedir. Uluslararası bir çok kuruluş iyi planlanmış vegan bir beslenmenin sağlıklı ve besinler açısından yeterli olabileceğini vurgulamaktadır. Anahtar nokta enerji ve besin ögesi ihtiyacını karşılamak için yiyecek çeşitliliğini ayarlamak ve doğru miktarda yiyecek tüketmektir. Vejeteryanların üzerinde durması gereken besinler arasında protein, demir, kalsiyum, çinko, D vitamini ve B12 vitamini bulunur.”

Doğru uygulama önemli

“Doğru planlanmış vejetaryen beslenme biçimleri (veganlık dahil) belirli hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde sağlık açısından faydalar sağlayabilir. Ancak vegan/vejetaryen beslenmenin kalp damar hastalıkları ve kanser gibi hastalıklardan koruyucu olabilmesinin yanında doğru planlanıp uygulanamazsa pek çok hastalığa yol açması da kaçınılmazdır. Yetersiz protein ve enerji alımı, vitamin-mineral eksiklikleri (demir, d vitamini, B12, kalsiyum, çinko) ve buna bağlı anemi, osteoporoz veganlarda görülebilecek sağlık problemleri arasında sayılabilir. B12 vitamini eksikliğinde karşılaşılan en büyük problem anemidir. Bununla birlikte B12 eksikliği zamanla sinir sisteminde kalıcı hasarlara yol açabilmektedir.”

Aşırı hayvansal gıda tüketimi riski artırıyor

“Aşırı hayvansal ürün tüketimi ise vejetaryen beslenmeye göre kronik hastalıklar açısından çok daha riskli bir gruptur. Aşırı hayvansal ürün tüketimi vücuda yüksek miktarda doymuş yağ ve protein alımı demektir. Bu tür beslenme tarzı kalp damar hastalıkları, karaciğer yağlanması, ileri dönemde siroz ve kanser türleri için risk oluşturmaktadır. Aynı zamanda yüksek miktarda protein, eklemlerde gut hastalığına, böbrek taşlarına ve böbrek hasarlarına neden olabilir.”

Yeterlilik ve denge

“Sağlıklı beslenme sağlığın korunması ve iyileştirilmesi için vücudun ihtiyacı olan besin ögelerini yeterli ve dengeli bir şekilde karşılamaktır. Burada yeterlilik ve denge iki önemli husustur. Tek bir besin grubuna ağırlık verilerek yapılan beslenmeler kişide ileriye dönük sağlık problemleri oluşturmakla birlikte yaşam kalitesini de ciddi anlamda düşürebilmektedir. Dengesiz beslenmenin önlenmesinde beslenme eğitimi ile sağlıklı beslenme bilincinin kazandırılması büyük bir önem taşır.”