Yaşlılar İçin Beslenme

Yaşlandıkça, sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürebilmek için doğru beslenmenin önemi artar. Bunu anneme ve babama bakarken daha iyi anladım.

Ancak besleyici gıdalar bulmak her zaman kolay olmayabiliyor. Yaşlılar için özellikle durum bu. Fiziksel, ruhsal ve duygusal açıdan ani çöküşler yaşanabiliyor. Tüm bunlar beslenmeyi de etkiliyor. İnsanlar beslenme konusundaki yetilerini kaybetmeye başlarlar. Bu kayıp bir gün yemek yememeye kadar varabilir ki bu zaman bakım yardımı almanın gerektiği andır.

Bazen yaşlılar birçok nedenden iştahlarını kaybedebilir ve doğru beslenemezler. Bazen iştahları yoktur veya kendilerini yalnız hissediyor olabilirler. Ruhsal çöküntü içinde olabilirler. Dişleriyle ilgili sorun yaşıyor olabilirler. Veya maddi sıkıntı nedeniyle besin değeri düşük gıdaları tüketmek durumunda olabilirler. Nedeni ne olursa olsun, yaşlıların doğru beslenmesi çok önemlidir. Kalp, kan basıncı, felç, bunama, kan şekeri ve görme sağlığı açısından doğru beslenme büyük önem taşır. Ara sıra yapılan ufak atıştırmalıklarda sorun yoktur. Küçük bir parça çikolata sorun yaratmaz, ancak bazı atıştırmalıklar son derece zararlı olabilir. Her yaş grubu için son derece sağlıklı ve lezzetli atıştırmalık gıdalar vardır. Yemek yapmayı sevmeyen veya yapmasını bilmeyenler için ufak mezeler, sağlıklı ve lezzetli atıştırmalıklar vardır. Günümüzde yaşlılar besin değerleri konusunda bizim kadar bilinçli değiller. Var olan sağlık sorunları, beslenme alışkanlıklarından kaynaklanıyor olabilir. Tuz oranı yüksek, aşırı şekerli, çok pişirilmiş, konserve gıdalar; kırmızı et, kötü karbonhidratlar ve nişastalı gıdalar bunlara örnek olarak sayılabilir. Şu an tüm kolay, boş, zararlı atıştırmalıklar market raflarını doldurmaktadır.

Fark yaratmak…

Besleyici değeri yüksek gıda tüketmek yaşam kalitesini artırır. Mesela, anne ve babaların 80’li yaşlarda şekeri, yağı, zararlı atıştırmalıkları tüketmeyi bırakıp, multivitamin takviyeleri almaya başlamaları sadece birkaç hafta içerisinde kendilerini daha enerjik ve mutlu hissetmeye başlamalarını sağlayabilir. Kolesterol ve kan basıncı değerleri daha düzgün hale gelebilir. Daha sağlıklı ve daha keyifli yaşam sürmelerine katkı sağlayabilir.

Besin ihtiyaçları

Her yaşlının kendine has beslenme ihtiyaçları olduğu unutulmamalıdır. Nasıl ki bebeklik döneminde dönemsel ihtiyaçlar farklılık gösteriyor, yaşlılar için de benzerdir.

Önemli temel besinler

Tahıllar (tam buğday), sebzeler, meyveler, süt, et ve baklagiller, yağlar (sıvı yağlar, kuruyemiş, bazı balıklar, zeytinyağı, avokado)… Ne yenmesi gerektiği, yaş, cinsiyet, kilo, egzersiz ve sağlık gibi faktörler tarafından belirlenir. Bu temel gıda grupları özel gıda ihtiyaçlarınız konusunda size yardımcı olabilir. Beslenmeniz konusunda en doğru bilgiyi size diyetisyeniniz veya doktorunuz verebilir. Beslenme yanında, düzenli egzersiz her zaman tavsiye edilir. Egzersizin süresi günde 20-30 dakika olmalıdır. Bu süre iki seansa bölünebilir. Yaşlılar için bile uygun egzersiz çeşitleri vardır.

Beslenmenin ipuçları

Tuz tüketiminin sınırlanması gerekiyor, çünkü tuz kalp yetmezliğine ve yüksek tansiyona neden olabiliyor. Yaşlılarda görülen beslenme problemleri hakkında bilgi edinmekte fayda var. Problem nereden kaynaklanıyor ve çözümü için ne yapmalı? Bazı problemler yavaş seyreder ve ne olduğunu anlamak zordur. Doğru gıdaların tüketilmesinin genel sağlık, hafıza, ruh sağlığı ve yaşam kalitesi üzerinde inanılmaz büyük etkileri vardır. Yaşlılar arasında yetersiz beslenme son derece yaygındır. Beslenme ile hastalıklardan nasıl korunabileceğiniz konusunda bilgi sahibi olmakta fayda var. Meyvenin yaşlanma karşıtı bir gıda olduğunu ve hafıza üzerindeki etkilerini birçoğumuz biliriz. Yaşlılardaki beslenme sorunları, her gün yapılabilecek bazı basit değişikliklerle çözülebilir. Bu tip ufak değişikliklerin sağlık üzerinde çok büyük etkileri olabilir. Çünkü beslenme yetersizliği yaşlılarda büyük bir sorundur. Sağlıklı atıştırmalık tarifleri artık çok revaçtadır. Son derece leziz, kolay ve sağlıklı tarifler her yaş grubu için uygundur. Birçok sağlıklı tatlı tarifleri son derece lezzetli ve tazedir. Bu tarifler, düşük tuz ve şeker kullanılarak hazırlanabilir. Yaşlılar taze gıdalar tüketmeleridir. Yaşlı beslenmesinde çiğ gıdalar ve gıda hijyeni konusuna daha çok özen gösterilmelidir. Yaşlıların göz sağlığında, özellikle maküler dejenerasyon (sarı nokta) hastalığında belli yiyeceklerin ve gıda takviyelerinin alınması son derece önemlidir. Yaşlılardaki görme kaybı yaygın ve ciddi bir rahatsızlıktır. Yiyeceklerimize dikkat ederek göz rahatsızlıklarından korunmaya önem verilmelidir.

UZM. DR. SİNAN İBİŞ